Mostrando entradas con la etiqueta pacificar. Mostrar todas las entradas
Mostrando entradas con la etiqueta pacificar. Mostrar todas las entradas

jueves, 14 de octubre de 2021

A LA VIRGEN MARÍA. A LA VERGE SANCTA MARIA.

A LA VIRGEN MARÍA.

En el capítulo LXXXIII del libro titulado Blanquerna, que escribió Raimundo Lulio en la ciudad de Montpeller hacia los años 1282 y 1283, se lee una trova dirigida a la virgen María, que puso el autor en boca de uno de los personajes que en la obra figuran. Es una composición corta, de bellas formas e ingeniosos y elevados conceptos, que nos da una idea del atractivo que debieron tener los lais o tensiones del enamorado trovador.
- "A vos, Señora, santa virgen María, dice, a vos doy todo mi albedrío, y con tanto ardor quiere de vos enamorarse, que sin vos en nada anhela fijar sus deseos ni su amor: porque el amor que a vos se dirige, que sois madre del amor, es el más fino y elevado de todos los amores; y quien sin vos amar intenta, malogra infelizmente el amor de su corazón. Y pues ya que queréis, excelente reina, toda mi voluntad, os quiero también hacer presente de mi memoria y de mi inteligencia, porque sin voluntad ¿qué haría de ellas, Señora? Mas ay, si os place, madre mía, recordad y haced entender a toda la clerecía cuanto se os honrara si emprendiesen unos el camino de la Tierra-Santa para predicar la divina palabra a los infieles y convertirles a la fé cristiana, y sembrasen otros la paz entre las ovejas de Jesús: que muchos son los que se jactan de que arrostrarían la muerte por vuestro hijo, si ocasión se ofreciera; mas pocos los que emprendan el apostolado, pues el temor de morir les hace andar remisos y negligentes." -

En la versión que en 1521 se publicó en Valencia del Blanquerna, aparece también traducida la trova que nos ocupa, aunque en diferente metro; y si bien en la traducción observamos el lenguaje más culto del siglo XVI, en nuestro concepto no iguala al original. A continuación de este insertamos aquella para que el lector juzgue por sí mismo.

Blanquerna en castellano (descargar pdf)

Blanquerna, castellano, Raymundo Lulio, 1521, valenciano, lemosin, lemosina, lengua castellana, 1749


https://bivaldi.gva.es/es/consulta/registro.cmd?id=8246


A LA VERGE SANCTA MARIA.


A vos, dona verge sancta María,

Dó mon voler, qui 's vòl enamorar

De vos tant fort, quí sens vos no volria

En nulla rè desirar ni amar.

Car tot voler ha melloria

Sobre tot altre que no sia

Volent en vos, qui est mayre d' amar;

Qui vos no vòl no 's pòt enamorar.


Pus mon voler vòl vostre senyoria,

Lo meu membrar e 'l saber vos vuyll dar;

Car sens voler, dona, ¿eu qu ' els faria?

E, vos dona, si us play façats membrar

E entendre, mayre, a clereçia,

Per ço que vagen en Suría

Als infaels convertir e preycar,

E ' els christians fassen pacificar.


Mant hom se vana que murria

Per vostre fill si loch venia;

Mays pauchs son çells qui 'l vagen preycar

Als infaels, car mort los fá duptar.


(Versión de 1521.)

A vos, mare verge, excelsa María,
Lo meu voler done qu' es vòl enamorar
De vos a qui 'm postre, sens quí no volria
Alguna altra cosa desirar ni amar.
Qu' en vos quant s' endreça té, cert, milloria
Sobre 'l que no era ni esser poria;
Puix sou en nosaltres d' amor vera mare:
Y a vos qui nous ama no 'l vòl l' Etern pare.

Puix mon voler prompte voleu, reyna pia,
La mia memoria e 'l saber vos vull dar:
Car sens voler, dea ¿yo qué d' ells faria?
Mas qu' es recordassen d' entendre y amar,
Excelsa princessa, a vos si plahía,
Tots vostres bons clergues d' amar en Suria
A tots los heretges infaels predicar;
Y 'ls crestians fessen prest pacificar.

Mas l' hom perdra 'l viure per vos se gloría
Y 'l vostre fill sacre si 'l cas se seguia;
Y pochs son qui vagen la fe predicar
Als infaels heretges per mort reçelar.

A LA VIRGEN MARÍA. A LA VERGE SANCTA MARIA.

A LA VIRGEN MARÍA.

En el capítulo LXXXIII del libro titulado Blanquerna, que escribió Raimundo Lulio en la ciudad de Montpeller hacia los años 1282 y 1283, se lee una trova dirigida a la virgen María, que puso el autor en boca de uno de los personajes que en la obra figuran. Es una composición corta, de bellas formas e ingeniosos y elevados conceptos, que nos da una idea del atractivo que debieron tener los lais o tensiones del enamorado trovador.
- "A vos, Señora, santa virgen María, dice, a vos doy todo mi albedrío, y con tanto ardor quiere de vos enamorarse, que sin vos en nada anhela fijar sus deseos ni su amor: porque el amor que a vos se dirige, que sois madre del amor, es el más fino y elevado de todos los amores; y quien sin vos amar intenta, malogra infelizmente el amor de su corazón. Y pues ya que queréis, excelente reina, toda mi voluntad, os quiero también hacer presente de mi memoria y de mi inteligencia, porque sin voluntad ¿qué haría de ellas, Señora? Mas ay, si os place, madre mía, recordad y haced entender a toda la clerecía cuanto se os honrara si emprendiesen unos el camino de la Tierra-Santa para predicar la divina palabra a los infieles y convertirles a la fé cristiana, y sembrasen otros la paz entre las ovejas de Jesús: que muchos son los que se jactan de que arrostrarían la muerte por vuestro hijo, si ocasión se ofreciera; mas pocos los que emprendan el apostolado, pues el temor de morir les hace andar remisos y negligentes." -

En la versión que en 1521 se publicó en Valencia del Blanquerna, aparece también traducida la trova que nos ocupa, aunque en diferente metro; y si bien en la traducción observamos el lenguaje más culto del siglo XVI, en nuestro concepto no iguala al original. A continuación de este insertamos aquella para que el lector juzgue por sí mismo.

Blanquerna en castellano (descargar pdf)

Blanquerna, castellano, Raymundo Lulio, 1521, valenciano, lemosin, lemosina, lengua castellana, 1749


https://bivaldi.gva.es/es/consulta/registro.cmd?id=8246


A LA VERGE SANCTA MARIA.


A vos, dona verge sancta María,

Dó mon voler, qui 's vòl enamorar

De vos tant fort, quí sens vos no volria

En nulla rè desirar ni amar.

Car tot voler ha melloria

Sobre tot altre que no sia

Volent en vos, qui est mayre d' amar;

Qui vos no vòl no 's pòt enamorar.


Pus mon voler vòl vostre senyoria,

Lo meu membrar e 'l saber vos vuyll dar;

Car sens voler, dona, ¿eu qu ' els faria?

E, vos dona, si us play façats membrar

E entendre, mayre, a clereçia,

Per ço que vagen en Suría

Als infaels convertir e preycar,

E ' els christians fassen pacificar.


Mant hom se vana que murria

Per vostre fill si loch venia;

Mays pauchs son çells qui 'l vagen preycar

Als infaels, car mort los fá duptar.


(Versión de 1521.)

A vos, mare verge, excelsa María,
Lo meu voler done qu' es vòl enamorar
De vos a qui 'm postre, sens quí no volria
Alguna altra cosa desirar ni amar.
Qu' en vos quant s' endreça té, cert, milloria
Sobre 'l que no era ni esser poria;
Puix sou en nosaltres d' amor vera mare:
Y a vos qui nous ama no 'l vòl l' Etern pare.

Puix mon voler prompte voleu, reyna pia,
La mia memoria e 'l saber vos vull dar:
Car sens voler, dea ¿yo qué d' ells faria?
Mas qu' es recordassen d' entendre y amar,
Excelsa princessa, a vos si plahía,
Tots vostres bons clergues d' amar en Suria
A tots los heretges infaels predicar;
Y 'ls crestians fessen prest pacificar.

Mas l' hom perdra 'l viure per vos se gloría
Y 'l vostre fill sacre si 'l cas se seguia;
Y pochs son qui vagen la fe predicar
Als infaels heretges per mort reçelar.

domingo, 3 de octubre de 2021

GLOSARIO, P.

P.



PACIENTAMENT.
adv. Con paciencia. (pacientemente)



PACIFICANT.
v. gerundio de "pacificar”. Apaciguando, pacificando.



PACIFICAR.
v. modo inf. Pacificar, apaciguar.



PAGAMENT.
sust. c. Satisfacción, paga, el acto de pagar.



PAGUÁ.
sust. c. Pagano, infiel. (en textos antiguos también paguar :
pagar; pagua : paga
)



PAHOR,
sust. c. Miedo. (por, temor; pavor)



PAIMENT.
sust. c. Pavimento.



PALAU.
sust. c. Palacio.



PALES.
adj. Evidente, manifiesto, conocido, abierto, público. (palés)



PALPAR.
v. modo inf. Palpar, tocar. (paupar, paupá)



PANÓ.
sust. c. Pendón.



PAOR.
sust. c. Pavor, miedo, temor.



PAR.
v. Parece. - Qu' ens par: que nos parece.
PAR. adj. Igual,
parecido, semejante.



PARADIS.
V. PARAIS.



PARAIS.
sust. c. Paraíso.



PARAYS.
V. PARAIS.



PARENT.
sust. c. Padre, pariente.



PARER.
sust. c. Parecer.



PARER.
v. modo inf. Aparecer.



PARIA.
v. Parecería. (pareixeríe)



PARLAMENT.
sust. c. Conversación, el acto de hablar. (parlamento)



PARLATSME.
Hablaisme, habladme. (me habláis)



PARLATURA.
V. PARLAMENT.



PARLE.
v. Hablo. (jo parle, parl‘, jo xerr‘, xerro, xarro mallorquí,
yo parlo chapurriau
)



PARLÉS.
v. Hablase. (si yo parlara, parlares, parlare, parlarem, parlareu,
parlaren
)



PARLETS.
v. Habláis.
PARRÁ. v. Parecerá, aparecerá. (pareixerá)



PARRIA.
v. Parecería. (pareixeríe)



PARTECH.
v. Partió.



PARTENSA.
sust. c. Partida.



PARTESCAM.
Parlamos, dividamos, repartamos.



PARTICIPAMENT.
sust. c. Participación.



PARTIR.
v. modo inf. Separar, dividir, partir, compartir.



PARTÍS.
v. Partióse, separóse, dividióse. (se partió, separó,
dividió
)



PARTIT.
part. pas. de "partir”. Partido, dividido, separado.



PARTRÁ.
v. Partirá, separará.



PARTRAY.
v. Partiré. - Como recíproco, me iré.



PARVENT.
sust. c. Apariencia, indicio, modo, semejanza, manera.



PAS.
sust. c. Paso, trance. - De pas en pas: paso a paso.



PAS.
Partícula negativa. No. (no ho sé pas : no lo sé; en francés y
catalán aún se usa)
PASCHA.
sust. c. Pascua.



PASCIENCIA.
sust. c. Paciencia.



PASCIENT.
adj. Paciente.



PASEJATS.
V. PESSEJATS.



PASSIÓ.
sust. c. pasión.



PATERNITAT.
sust. c. Paternidad.



PATI,
sust. c. Pacto. - también significa país.



PATRIMONAT.
sust. c. Patrimonio. (patrimoni)



PAUBRE.
sust. c. Pobre.



PAUBREMENT.
adv. Pobremente.



PAUC,
PAUCA. adv. Poco, poca.



PAUC,
PAUCA. adj. Pequeño, pequeña. - Algunas veces significa falta de
alguna cosa.



Pauc
de sen: falto de entendimiento.



PAUCH.
V. PAUC.



PAUPERTAT.
sust. c. Pobreza. (pauperitas; pobrea; pobresa)



PAUSA.
v. Pone, coloca. (posa; au → o, posar; poner)



PAUSÁ.
V. Puso. (posá)



PAUSAMENT.
sust. c. Reposo, descanso, recreo, holgura. (reposament; pausa)



PAUSANT.
v. gerundio de "pausar”. Poniendo.



PAUSAR.
v. modo inf. Poner, colocar. Úsase también como recíproco.
(pausarse)
PAUSÁS. v. Pusiese. (posás)



PAUSAT,
PAUSADA. part. pas. de "pausar". Puesto, puesta, colocado,
colocada.



PAXIMENT.
sust. c. Pasto, alimento.



PAYRE.
sust. c. Padre.



PAYRIA.
V. Sufriría, consentiría.



PECCADOR.
sust. c. Pecador.



PECCAN.
V. PECCANT.



PECCANT.
v. gerundio de "peccar". Pecando.



PECCAREN.
v. Pecaron.



PECCAT.
sust. c. Pecado.



PECH.
adj. Necio, estúpido, simple, inocente, bobo.



PEGEA.
sust. c. Estupidez, necedad, falta. (de pech, palabra anterior)



PE
‘L. Por el.



PELEC.
sust. c. Piélago.



PELEGRÍ.
sust. c. Peregrino. - Como adjetivo equivale a pasajero.



PELÓS.
adj. Velloso. (peludo; pelut) - En sentido figurado equivale a
miserable.



PE
‘LS. Por los. (pe‘ls pels : por los pelos)



PENDIA.
V. Pendía, colgaba.



PENDR'
EXEMPLAR. Tomar ejemplo. (PENDRE, PENDRA : prender : tomar)



PENDRA.
v. modo inf. Tomar, recibir.



PENDR‘
EL. Tomar el. (pendre lo)



PENDR‘
ELS. Tomar los. (pendre los)



PENDRER.
V. PENDRA.



PENDUT.
part. pas. de "pendrer". Colgado.



PENEDEN.
V. PENEDENT.



PENEDENT.
v. gerundio de “penedir”. Arrepintiendo.



PENEDENT.
part. a. El que se arrepiente.



PENEDENT.
adj. Arrepentido. (Penedés : Penitensis)



PENEDÍ.
V. Arrepintió.



PENEDIMENT.
sust. c. Arrepentimiento.



PENEDENTME.
Arrepintiéndome.



PENEDIR.
v. modo inf. Arrepentir. Usado como sust. c. Arrepentimiento.



PENEDIRMIA.
Me arrepentiría.



PENEDÍS.
v. Arrepintióse. (se
arrepintió
)



PENET.
v. Arrepiento, arrepiente. Úsase como recíproco. - Es penet: se
arrepiente.



PENETS.
v. Arrepientes.



PENETSE.
Arrepiéntese.



PENRÁS.
v. Tomarás.



PENRIA.
v. Tomaría.



PENS.
sust. c. Pensamiento.



PENSA.
V. PENS.



PENSAN.
v. gerundio de "pensar". Pensando. (pensant)



PENSATS.
v. Pensáis, pensad.



PENSETS.
v. Pensad.



PEQUÍ.
v. Pequé.



PERA.
sust. c. Piedra y también pera. (peyra, pedra)



PER
ÇO. Porque, para que, por esto.



PERDENT.
part. a. de "perdre". El que pierde.



PERDENT.
v. gerundio de "perdre”. Perdiendo.



PERDERA.
V. Perdiera. (si yo perguera la vida...)



PERDERETS.
v. Perdiereis. (perdierais)



PERDETS.
v. Perdéis, perdáis.



PERDIMENT.
sust. c. Perdición, pérdida.
PERDONADOR. sust. c. El que
perdona.



PERDONAMENT.
sust. c. Perdón, el acto de perdonar.



PERDONÁN.
v. gerundio de "perdonar". Perdonando. (perdonant)



PERDONANÇA.
V. PERDONAMENT.



PERDONATS.
v. Perdonad, perdonáis.



PERDONETS.
v. Perdonéis.



PERDONENS.
v. Perdónanos.



PERDÓS.
sust. c. Perdón, perdones. - Deman perdós : pido perdón.



PERDRÁ.
V. Perderá.



PERDRE.
V. PERDRER.



PERDRELA.
Perderla. (pérdrela, pédrela)



PERDRER.
v. modo inf. Perder. (perdre, pedre)



PERDRETS.
v. Perderéis.



PERDRIA.
v. Perdería.



PERFAYT.
adj. Perfecto.



PERIL.
sust. c. Peligro. (perill, peryl)



PERILANS
sust. c. pl. Los que peligran o están en peligro. (perillans,
perilláns; perillán también es una persona traviesa, que conlleva
algún peligro, gamberro, etc.
)



PERILOSA.
adj. term. fem. Peligrosa. (perillosa, perilloses)



PERIR.
v. modo inf. Perecer.



PERJUR.
sust. c. Perjuro.



PERJURAR.
v. modo inf. Perjurar.



PERPETUAL.
adj. Perpetuo, perpetua.



PERPETUALMENT.
adv. Perpetuamente.



PERPETUAR.
v. modo inf. Perpetuar.



PERPETUAT,
PERPETUADA. part. pas. de "perpetuar”. Perpetuado, perpetuada.



PERPUNT.
sust. c. Perpunte.



PERQU‘.
V. PERQUE.



PERQUE.
adv. Porque.



PERQUE
‘L. Porque el, porque le, porque lo.



PERQU‘
EL. V. PERQUE 'L.
PERQUE ‘LS. Porque los, porque les.



PERQUE
‘M. Porque me.
PERQU‘ EM. V. PERQUE ‘M.



PERQUE
‘N. Porque (de ello).
PERQUE ‘NS. Porque nos.



PERQUE
‘S. Porque se, porque es.



PERQU‘
ES. V. PERQUE 'S.



PERQUE
‘T. Porque te.



PERQU‘
EU. Porque yo.



PERQUʻ
EUS. Porque os.



PERSEITAT.
sust. c. Nombre con que se denota la calidad que tiene Dios de
existir o de ser por sí mismo.



PERSEVERA.
v. Persevera.



PERSEVERANÇA,
sust. c. Perseverancia.



PERSEVERANT.
adj. Perseverante.



PERSEVERAR.
v. modo inf. Perseverar.



PERSÓ.
Por esto, porque, puesto que. (per ço)



PERSONALITAT.
sust. c. Personalidad.



PERSONAT.
part. pas. de "personar". Apersonado.



PERSONAT.
sust. c. Persona. - Un personat: una persona.



PERTAL.
A fin de, por tal. (per tal)



PERTANY.
v. Pertenece, corresponde. (tany, tayn)



PERTANYER.
v. Pertenecer.



PERTAYN.
V. PERTANY.



PERTES.
Variante de PARTS. Partes.



PERTÍ.
v. Partió, separó, dividió.



PERTIT.
part. pas. de "pertir". Dividido, repartido, separado,
partido. (partit)



PERVERTEIX.
v. Pervierte. (pervertix)



PERYLOS.
adj. Peligroso.



PERYLL,
sust. c. Peligro.



PESAMENT.
sust. c. Peso.



PESANT.
adj. Pesado, penoso.



PESSEJATS.
part. pas. pl. de "pessejar". Rotos, hechos trizas
(piezas), mutilados.



PETIT.
adj. y adv. Pequeño, poco. - Aujats un petit: escuchad un poco.



PEX.
sust. c. Pez.



PEXÓ.
Diminutivo de PEX. (peixet; pececito, pececico, pececillo)



PEYL.
sust. c. Piel, pellejo.



PEYRA.
sust. c. Piedra, losa.



PEYTANÍ.
sust. c. Cosa insignificante, cosa de poco valor. - No val un
peytaní: no vale un bledo.



PHILOSOFAR.
v. modo inf. Filosofar.



PHILOSOFIA.
sust. c. Filosofía.



PHILOSOPH.
sust. c. Filósofo. - Li philosoph: los filósofos.



PHLOCH.
sust. c. Palabra cuya significación desconocemos. - Quizás tenga
alguna analogía con el vocablo francés FLEAU. Azote, plaga,
castigo.



(Donar
de mayll lo phloch que fóu digut;
)



PIA.
adj. Pía, piadosa.



PIETANÇA.
V. PIETAT.



PIETAT,
sust. c. Piedad, conmiseración, misericordia.



PIGRE.
adj. Perezoso, negligente, tardío.



PIJOR.
adj. Peor. (pitjor; pichó, pichor)



PIMENT.
sust. c. Pimienta y también cierta bebida compuesta de miel y
especias.



PITJOR.
V. PIJOR.



PLAC.
V. PLACH.



PLACH.
v. Plugo.



PLACIA.
v. Plazca.



PLACIATZ.
v. Plázcaos.



PLACIAUS.
V. PLACIATZ.



PLAEN.
v. Placen.



PLAENT.
adj. Agradable



PLAHEN.
v. Placen, agradan.



PLAER.
sust. c. Placer.



PLAHENT.
V. PLAENT.



PLAHIA.
v. Placía.



PLANCH.
v. Plaño, lamento, suspiro. (planct, plant)



PLANEA.
sust. c. Llanura. (planura; en Beceite, la planeta, con su cueva)



PLANGE.
v. Plaña, lamente, suspire.



PLANT.
sust. c. Llanto. (PLANCH : Plaño, lamento, suspiro)



PLANY.
v. Plañe, lamenta, suspira.



PLANYENT.
v. gerundio de “planyer". Plañendo, lamentando, suspirando.



PLANYERETS.
v. Plañiréis, lamentaréis, suspiraréis.



PLANYERIA.
v. Plañiría, lamentaría,



PLASCUT.
part. pas. de "plaer". Placido.



PLASENT.
adj. Agradable.
PLASENTA. sust. c. Complacencia, placer,
amabilidad.
PLASER. sust. c. Placer.



PLASIA.
v. Plazca.
PLASIAUS. v. Plázcaos, os plazca.
PLATS. V. PLATZ.



PLATZ.
v. Place.



PLAU.
v. Place. (si us plau : si os place : por favor)



PLAURS.
sust. c. pl. Lloros. (plors)



PLAY.
v. Place.



PLAYA.
v. Plazca.



PLAYA
‘US. Plázcaos.



PLAYNIA.
V. Plañía.



PLAYRÁ.
v. Placerá.



PLEGAT.
part. pas. de “plegar". Unido, junto. (tots plegats)



PLEGUADA.
adj. term. fem. Unida, junta.



PLES.
adj. Lleno y alguna vez harto. (ple; plle a La Llitera; pleno :
lleno
)



PLOR,
PLORS. sust. c. Lloro, lloros. Li plor: los lloros.



PLORAMENT.
sust. c. Lloro, aflicción.



PLORAN.
v. gerundio de "plorar". Llorando. (plorant)



PLORANTMENT.
V. PLORAN.



PLORARS.
sust. c. pl. Lloros. (ploreres, plors, plos)



PLORATS.
part. pas. pl. de "plorar". Llorados.



PLORATS.
v. Lloráis, llorad.



PLORE.
v. Llore.



PLORET.
v. Lloró.



PLORETS.
v. Lloréis.



PLUJA.
sust. c. Lluvia. (pluviómetro : mide la lluvia, pluvio, pluvia)



PLURALITAT.
sust. c. Pluralidad.



PLUS.
adv. Más. (Non plus ultra; latín, francés)



POBBLE.
sust. c. Pueblo. (en algunos sitios se pronuncia “popla”;
populum, populatio
)



POBREA.
sust. c. Pobreza. (pobresa)



POCH.
v. Pudo.



POCH.
adj. Pequeño. (poc, pòc, póc : poco : pauc)



PODETS.
v. Podéis. (podeu, podéu)



POGRA.
v. Pudiera. (puguera)



POGRAS.
v. Pudieras. (pugueres)



POGRE.
v. Pudiera. (puguere)



POGREN.
v. Pudieran. (pugueren)



POGRES.
v. Pudieras, pudieres. (pugueres)



POGR‘
ESSER. Pudiera ser.



POGR‘
HAVER. Pudiera haber, pudiera tener.



POGUERA.
v. Pudiera. (puguera)



POGUÍ.
v. Pude. (vach pugué en chapurriau)



POINT.
sust. c. Punto. (punt)



PONIMENTS.
sust. c. pl. Castigos. (de punir; punitio)



POQUEA.
sust. c. Poquedad.



PORÁM.
v. Me podrá. (porá ‘m)



PORAT.
Te podrá. (porá ‘t)



PORATS,
v. Podrás.



PORAY.
v. Podré. (este ay final : é : poré)



PORETS.
v. podéis, podréis.



PORETZ.
V. PORETS.



PORIAUS.
v. Os podría.



PORIE
‘US. V. PORIAUS.



PORREY.
v. Quizás equivalga a podrá.



PORRIU.
v. Tal vez equivalga a podéis; sin embargo de que estando este verbo
en la segunda persona del plural de presente de indicativo
correspondía naturalmente, usar la palabra PORETS o PORETZ. (vatros,
vosaltres podríeu
)



PORT.
v. Lleve, llevo; traigo, traiga y alguna vez tenga.



PORT.
sust. c. Puerto.



PORTA.
v. Trae y alguna vez tiene. - De tot home quit porta amor: del hombre
que te tiene amor. (también puerta)



PORTAR.
v. modo inf. Llevar, traer, tener, sobrellevar, trasportar, reportar,
conducir.



PORTATZME.
Llevadme, conducidme. (portaume, porteume)



PORTECH.
v. Llevó.



PORTEYL.
sust. c. Portillo. (Lo portell de La Portellada, Matarraña)



POSAMENT.
sust. c. Postura.



POSCH.
v. Pudo. (ell - ella va pugué)



PÓSES.
v. Póngase.



PÓSLO.
Póngalo.



POSQUÉS.
v. Pudiese.



POSSEEX.
v. Posee.



POSSESSIÓS.
sust. c. pl. Bienes, haciendas. (En Mallorca se llama así a la
finca con masía, mas, masada, casa de pagés, possessió)



POSSIBILITAT.
sust. c. Posibilidad.



POSSIBOL.
adj. Posible. (en inglés, possible, pronunciado “póssibol”)



POSTAT.
sust. c. Potestad.



POSTRE.
v. Postro. (jo me postre, jo em postre, eu me postre, yo me
postro
)



PÓTLA.
Puede la. (la pòt : la puede)



PÒTLO.
Le puede, lo puede. (lo pòt)



PÒTNE.
Puede (de ello). - Pótne tot hom haver: puede (de ello) el hombre
tener.



POTSNE.
v. Puedes (de ello). (ne pòts, en pòts)



PREÁM.
v. Apreciamos, estimamos, valoramos. (preuam, preuem; preu :
precio, aprecio
)



PREAT.
part. pas. de "prear”. Apreciado, estimado, valorado. (preuat)



PRECADORS.
sust. c. pl. Los que ruegan. (rogar : pregar : plegarias)



PRECH.
v. Ruego.



PRECHVOS.
v. Ruégoos.



PREDESTINAT.
part. pas. de "predestinar". Predestinado.



PREDICAMENT.
sust. Predicamento.



PREDICAT.
sust. c. Predicado.



PREGA.
v. Ruega.



PREGADOR.
sust. c. El que ruega.



PREGAN.
v. gerundio de “pregar". Rogando. (pregant)



PREGATS.
v. Rogad, rogáis.



PREGON.
v. Rueguen.



PREGON.
adj. Profundo.



PREGONTATS,
sust. c. pl. Profundidades.



PREGUÁ.
v. Rogó. - Preguá ‘l: le rogó.



PREGUE.
v. Ruegue.



PREGUEMLO.
Roguémosle. (roguemos al señor : preguem al señor, senyor)



PREGUEN.
v. Ruegan, rueguen.



PREGUERAS.
sust. c. pl. Plegarias, preces, ruegos.



PREICAR.
V. modo inf. Predicar, publicar,
anunciar.



PRELAT.
sust. c. Prelado.



PREN.
v. Toma, prende, aprisiona, acepta, recibe, se hace dueño.



PRENAS
v. Tomes, prendas, aprisiones, aceptes, recibas.



PRENEM.
v. Tomamos, prendamos, aprisionemos, aceptemos.



PRENENT.
v. gerundio de "prener". Tomando, prendiendo, aprisionando,
aceptando, recibiendo.



PRENER.
v. modo inf. Tomar, aceptar, admitir.



PRENETS.
v. Tomad, admitid, prended, aceptad.



PRENGALO.
Tómelo.



PRENGAMNE.
Tomemos (de ello o de alguna cosa).



PRENGAUS.
v. Os tome.



PRENGUET.
v. Tómate.



PREPAUS.
sust. c. Propósito.



PREPAUS.
v. Propongo.



PRES.
v. Tomó, admitió, aceptó.



PRES,
PRESA. part. pas. de "pendrer". Tomado, tomada; preso,
presa; aprisionado, aprisionada; admitido, admitida.



PRES.
adv. Junto, próximo, cerca.



PRES.
sust. c. Prisionero.



PRESA.
v. Ruega, aprecia.



PRESAR.
v. modo inf. Apreciar, estimar, valorar, tener precio.



PRESAT.
part. pas. de "presar". Apreciado, estimado, valorado.



PRESEM.
v. Tomemos, aprisionemos.



PRESENTECH.
v. Presentó, presentóse (se presentó).



PRESEREN.
v. Tomaron.



PRESÉS.
v. Apreciase, estimase, valorase.



PRESETZLA.
Tomadla. (preneula)



PRESICADOR.
sust. c. Predicador.



PRESICADORS.
sust. c. pl. Predicadores, orden de predicadores.



PRESICAR.
v. modo inf. Predicar, publicar, anunciar.



PRESICH.
adj. Preciso. (precís; pressís)



PRESÓ.
sust. c. Cárcel, prisión. (donde estás preso)



PRESTAR.
v. modo inf. Prestar.



PRESUMPCIÓ,
sust. c. Presunción.



PRESURA.
sust. c. Priesa (prisa), premura.



PRETS.
sust. c. pl. Preces.



PREYCA.
V. Predica.



PREYCADORS.
V. PRESICADORS.



PREYCAMENT.
sust. c. Predicación, el acto de predicar.



PREYCAN.
V. PREYCANT.



PREYCANT.
v. gerundio de “preycar”. Predicando.



PREYCAR.
v. modo inf. Predicar.



PREYCAT.
part. pas. de "preycar". Predicado.



PREYCAVEN.
v. Predicaban.



PREYERETS.
v. Rogaréis.



PREYON.
v. Ruegan, aprecian. - Como adjetivo V. PREGON.



PREYQUEN.
v. Prediquen.



PRIMERS.
Nombre numeral Primeros. (pronunciado primés en muchos sitios)



PRIN.
v. Toma. (pren)



PRINCEP.
sust. c. Príncipe. (No siempre es el hijo del rey, el principal
de algo, el principal de los condes, era princep. Al casarse el
princep de los condes, el conde de Barcelona - Barchinona, Barçelona,
Barçilona, Barcino - Ramón Berenguer IV, con la reina Petronila de
Aragón, hija del rey de Aragón, Ramiro II o Ranimiro, fue Princeps
Aragonum.
)
(SENYORS princeps, duchs e marques!)



PRIORITAT.
sust. c. Prioridad.



PRIS.
v. Tomé.



PRIVAR.
v. modo inf. Privar,
ocultar.



PRIVAT.
adj. Privado, ocultado.



PRO.
adv. Mucho, bastante (prou). - No' m val pauch ni pro: no me basta
poco ni mucho.



PRO.
adj. Noble. (hom de pro, pro hom, prohombre, prohombres, hombre de
pro
)



PROCURACIÓ,
sust. c. Procuración.



PROCURAMENT.
V. PROCURACIÓ.



PROCURARETS.
v. Procuraréis.



PROCURATS.
v. Procuráis.



PROCURATSME.
Procuradme, procuraisme. (procuraume, procureume)



PROCURÉS.
v. Procurase.



PROCURETS.
v. Procuréis.



PRODUCT.
sust. c. Producto.



PRODUENT.
v. gerundio de "produir". Produciendo.



PRODUENT.
part. a. de "produir". El que produce.



PRODUÍ.
v. Produjo.



PRODUIMENT.
sust. c. Producción.



PRODUIR.
v. modo inf. Producir.



PRODUITS.
v. Producís.



PRODUR.
V. PRODUIR.



PRODUT.
part. pas. de "produir”. Producido.



PRODUT.
sust. c. Producto.



PRODÚU.
v. Produce.



PROFECIÓ.
sust. c. Profecía.



PROFERIDAS.
part. pas. de “proferir”. term. fem. Proferidas, dichas.



PROFITAMENT.
sust. c. Provecho, aprovechamiento.



PROHEA.
sust. c. Proeza.



PROHENSA.
sust. p. Provenza. (Provença, Provençe, Provence; Provintia;
Provençal
)



PROHISME.
sust. c. Prójimo.



PROLIXITAT.
sust. c. Prolijidad.



PROMETETS.
v. Prometéis.



PROMETÍ.
v. Prometí.



PROMISIÓ.
sust. c. Promesa.



PROMPTE.
adj. Pronto. (pronunciado ahora pronte, como tempus : temps :
tems
)



PROPHETES.
sust. c. pl. Profetas.



PROPIETAT.
sust. c. Propiedad.



PROPORCIONITAT.
sust. c. Proporción.



PROPOSAMENT.
sust. c. Propósito.



PROPRI,
PROPRIA. adj. Propio, propia. (pronunciado muchas veces propi)



PROPRIAMENT.
adv. Propiamente. (propiament, propiamén)



PROPRIETAT.
V. PROPIETAT.



PRÓS.
adj. Noble. (ver PRO)



PROSPERITAT.
sust. c. Prosperidad.



PROU.
sust. с. Bastante. (ya ne tinc prou de tant catalaniste!)



PROVACIÓ.
sust. c. Prueba.



PSALMS.
sust. c. Salmos. (psalm : salmo; la ps : s : salm, com psiquiatra
: siquiatra
)



PUBBLICH.
adj. Público. (públic)



PUCHA.
v. Pueda. (puga; en La Fresneda o Valjunquera aún se dice puchá,
yo pucho etc
)



PUCHAS.
v. Puedas. (pugues)



PUDENT.
adj. Hediondo, fétido. (pudenta : hedionda, fétida, maloliente,
com la putput
)



PUDOR.
sust. c. Hedor. (mal olor, olor nauseabundo, etc; pudina,
corrompina
)



PUDRIMENT.
sust. c. Podredumbre, el acto de pudrirse alguna cosa.



PUDRIRÀ.
v. Podrirá.



PUDRIT.
part. pas. de "pudrir”. Podrido. (podrit; se aplica a
alguien muy cansino, que put y corrom, como el catalanista aragonés
Carlos Rallo Badet, de Calaceite, Calaseit
)



PUELLA,
sust. c. joven, doncella, virgen. (pubilla; pupila)



PUGUT.
part. pas. de "poder". Podido. (pogut)



PUIG.
v. Suba. (pueyo, pui, puch : podium; que yo puja : puig)



PUIGS.
V. PUIS.



PUIS.
adv. Pues, después.



PUIX.
V. PUIS.



PUIX.
v. Puedo. (puc)


.
v. Pueda.



PUJAMENT.
sust. c. Ascensión, el acto de subir, o de ascender.



PUJARAY.
v. Subiré. (pujaré)



PUJETS.
v. Subáis.



PUNCELLA.
sust. c. Capullo, doncella, virgen. (PUELLA)



PUNEIX.
v. Castiga.



PUNÍ.
v. Castigó.



PUNIMENT.
sust. c. Castigo. (cástic)



PUNIR.
v. modo inf. Castigar.



PUNIT.
part. pas. de "punir”. Castigado.



PUNYENT.
adj. Punzante.



PUNYLÓ.
v. Aguíjalo, púnzalo. (pínchalo,
lo pincha, lo aguija, lo punza
)



PUNYMENT.
V. PUNIMENT.



PUNYREN.
v. Lanzaron, dirigieron, aguijaron.



PUNYT.
V. PUNIT.



PURIA.
v. Podría.



PURIA
'L. Podría el. (lo podría)



PURITAT.
sust. c. Pureza.



PUS.
adv. Mas, pues.



PUSCA.
v. Pueda. (puga; puxca)



PUSCATS,
v. Podáis. (pugáu, pugueu o puguéu)



PUSCATZ.
V. PUSCATS.



PUSCH.
v. Puedo. (yo puc)



PUSCHA.
v. Pueda. (puga)



PUSCHAM.
v. Podamos.



PUSCHAN.
v. Puedan.



PUS
QUE. Puesto que.



PUSQUEN.
Puedan.



PUSQUES.
v. Puedas.



PUT.
v. Hiede. (de hedor, tiene mal olor; como el pájaro putput,
poput, abubilla
)



PUTREFACCIÓ.
sust. c. Putrefacción.



PUX.
adv. Después.



PUX.
v. Puedo.



PUXA.
v. Pueda.



PUXAS.
v. Puedas.



PUYN.
v. Punza, aguija. (pincha)



PUYS.
V. PUIS.